VI Zjazd Gnieźnieński

Będą oni poznawać wymagania dialogu pomiędzy chrześcijaństwem a współczesną kulturą i innymi religiami. Ważne miejsce zajmie również kwestia dialogu Kościołów z instytucjami Unii Europejskiej, gwarantowana w nowym Traktacie Konstytucyjnym dla Europy. Kongres nawiązuje do tysiącletniej tradycji Zjazdów Gnieźnieńskich. Będzie ekumenicznym zgromadzeniem chrześcijan, którzy poczuwają się do odpowiedzialności za duchowe oblicze przyszłej Europy.

Zjazd ma charakter ekumeniczny, międzynarodowy oraz wielokulturowy, a więc odzwierciedla dzisiejszą Europę. Zgromadzi ponad 800 reprezentantów wielu ruchów i stowarzyszeń ze Wschodu i Zachodu, tych dwóch płuc Europy, o których integrację apeluje Jan Paweł II. Wśród gości będzie także ponad 80-osobowa grupa uczestników z krajów byłego ZSRR, w dużej części o polskich korzeniach.

Nowym elementem kongresu, po raz pierwszy realizowanym w tysiącletniej historii Zjazdów Gnieźnieńskich, będzie otwarcie na dialog z innymi religiami: judaizmem i islamem.

Praktyczna szkoła dialogu

Dzisiejsza Europa jest i pozostanie pluralistyczna. Dialog - który w nauczaniu Soboru Watykańskiego II został ujęty jako niezbędny warunek obecności Kościoła we współczesnym świecie - wymaga nie tylko apostolskiej gorliwości, ale też kompetencji oraz szacunku dla drugiej strony. Dlatego kolejny Zjazd Gnieźnieński został pomyślany jako "szkoła dialogu" dla szeroko pojętych środowisk laikatu z wielu krajów Europy, w pierwszym rzędzie środkowej i wschodniej.

Jak prowadzić dialog? Jak szanować innych i jednocześnie być wiernym własnej tradycji? - oto kluczowe pytania kongresu "Europa Dialogu". Chodzi o wypracowanie takiego modelu dialogu, który nie polegałby na zatracie własnej tożsamości, lecz na wzajemnym spotkaniu w prawdzie. Europa, niczym pustynia spragniona wody, potrzebuje dziś świadectwa prawdy niosącej nadzieję. Kongres rozpocznie prawdopodobnie kard. Christoph Schönborn, arcybiskup Wiednia, który mówić będzie o podstawowych wymaganiach dialogu Kościoła ze współczesna Europą i jej różnorodnymi nurtami kulturowymi i duchowymi.

Wykłady i prelekcje zostaną uzupełnione bezpośrednimi świadectwami: jak prowadzić dialog na różnych płaszczyznach życia kościelnego, społecznego i politycznego. "Mistrzowie dialogu" z różnych krajów i części świata podzielą się swoimi doświadczeniami prowadzenia dialogu w rodzinie, na terenie parafii, pomiędzy narodami i przedstawicielami odmiennych kultur, czy wreszcie na najbardziej zapalnych i konfliktogennych terenach świata.

Dialog ekumeniczny i międzyreligijny

Reintegracja kontynentu winna być dla chrześcijan szczególnym wyzwaniem do usilnych starań o odbudowę jedności podzielonego Kościoła. Inaczej nasze świadectwo będzie mieć znamiona antyświadectwa. "Dialog ten - stwierdza Jan Paweł II - stanowi jedno z głównych zadań Kościoła, przede wszystkim tu, w Europie, która w minionym tysiącleciu była świadkiem zbyt wielu podziałów między chrześcijanami, a dziś zdąża ku ściślejszej jedności. Nie możemy zatrzymać się na tej drodze, nie możemy z niej zawrócić!" (Ecclesia in Europa, 31). Znakiem naszego pragnienia odbudowy jedności podzielonego wyznaniowo Kościoła będzie m. in. ekumeniczne Święto Biblii, sprawowane w drugim dniu zjazdu w gronie duchownych różnych wyznań. Uczestniczyć w niej będą m.in. kard. Walter Kasper, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan oraz zwierzchnicy Kościołów chrześcijańskich z Polski. Przybędzie także biskup Hilarion, przedstawiciel Patriarchatu Moskiewskiego i przewodniczący Rady Ewangelickiego Kościoła Niemiec, biskup Wolfgang Huber. Ekumeniczny wymiar zjazdu zostanie tym razem rozszerzony o dialog z wyznawcami innych religii. Wyrazem tego będzie wzajemna modlitwa przedstawicieli chrześcijaństwa, judaizmu i islamu. Będzie to modlitwa o wierność Europy jej religijnym korzeniom i o pokój - w imię wspólnych, uniwersalnych wartości. Wezmą w niej udział obecni na zjeździe hierarchowie chrześcijańscy z abp. Michelem Fitzgeraldem, przewodniczącym Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, a także wybitni przedstawiciele świata żydowskiego i muzułmańskiego.

Modlitwie towarzyszyć będą debaty na temat kształtu i perspektyw dialogu ekumenicznego i międzyreligijnego w dzisiejszej Europie.

Dialog: Kościół-Europa

Dialog ten ma ważne znaczenie dla przyszłości. Prawnie jest on ujęty w Traktacie Konstytucyjnym dla Unii Europejskiej. Aktualny stan dialogu Kościołów chrześcijańskich z instytucjami unijnymi i jego aktualne punkty ciężkości, np. Traktat Konstytucyjny, będą kolejnym ważnym tematem spotkania gnieźnieńskiego.

Obecny stan dialogu Kościołów chrześcijańskich z instytucjami Unii Europejskiej zaprezentują w Gnieźnie m.in.: ks. Noel Treanor, sekretarz generalny Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej COMECE, ks. Aldo Giordano, sekretarz generalny Rady Konferencji Biskupich Europy CCEE oraz Rudiger Noll, dyrektor Komisji "Kościół i społeczeństwo", reprezentującej wobec UE Konferencję Kościołów Europejskich (KEK), skupiającą 126 Kościołów chrześcijańskich różnych tradycji wyznaniowych.

Jak być chrześcijaninem w pluralistycznej Europie?

Uczestnicy zjazdu zastanawiać się będą, jak wspólnie dawać świadectwo w warunkach demokracji i pluralizmu, w odpowiedzi na te problemy, jakie stawia Europa "dziś i jutra". Podstawowym pytaniem kongresu "Europa Dialogu", jest pytanie, w jaki sposób chrześcijanie winni prowadzić swą misję ewangelizacyjna wobec Europy, którą charakteryzuje demokracja, pluralizm i współistnienie obok siebie wielu kultur.

Istotnym celem zjazdu jest obudzenie wśród jego uczestników - tych ze Wschodu i tych z Zachodu - nowego dynamizmu apostolskiego wobec Europy. Chodzi też o przebudzenie tego "śpiącego olbrzyma", jakim w dzisiejszym Kościele są świeccy, o odkrycie licznych płaszczyzn odpowiedzialności (sfery politycznej nie wyłączając), wobec nowego wyzwania, jakim jest nie tylko odpowiedzialność za własną chrześcijańską tożsamość, lecz za przyszłość jednoczącego się kontynentu.

Debaty, świadectwa i modlitwa

To trzy filary, na których oparty jest program kongresu "Europa Dialogu". Zjazd ten nie będzie tylko wydarzeniem, ale też przeżyciem. Przeżyciem duchowym, społecznym, wizualnym. Duchowość Zjazdu to nie tylko wysłuchanie świadectw, ale także wspólna modlitwa, śpiewy, msza. Wszystko w duchu wzajemnej wymiany darów, dzielenia się. Mnogość reprezentowanych ruchów, narodowości, wyznań i religii sprawi, że Zjazd może być także silnym przeżyciem społecznym, poznawczym, towarzyskim. Będzie to okazja, aby poznać inne kraje, Kościoły, a także nawiązać kontakty - znaleźć inspirację, aby szerzyć "Europę dialogu" w swoich środowiskach. Pragniemy, aby VI Zjazd Gnieźnieński był także przeżyciem w sferze kultury. Ideę Zjazdu chcemy zobrazować koncertem "Muzyka chrześcijan - muzyka jedności", podczas którego modlitwie i śpiewowi chórów różnych wyznań towarzyszyć będą świadectwa współczesnych, wielkich świadków wiary.

Szczególne znaczenie będzie mieć publiczna debata czołowych polityków z krajów wyszehradzkich: Polski, Słowacji, Czech i Węgier, której tematem będzie wkład społeczeństw z Europy Środkowej w budowanie zjednoczonej Europy. Uczestniczyć będą w niej również przedstawiciele Ukrainy i Niemiec. Debata ta nawiązywać będzie do tysiącletniej tradycji Zjazdów Gnieźnieńskich, które były nie tylko wydarzeniem religijnym, ale też miejscem gdzie podejmowane były historyczne decyzje dotyczące obecności krajów naszego regionu w szeroko pojętej wspólnocie, której na imię Europa.

Uczestnicy Zjazdu

Zjazd "Europa Dialogu" nakierowany jest na liderów ponad 250 organizacji chrześcijańskich z Polski i innych krajów Europy (ze uwzględnieniem Europy środkowej i wschodniej, a w szczególności krajów Grupy Wyszehradzkiej). Zapraszamy Austriaków, Belgów, Białorusinów, Brytyjczyków, Czechów, Estończyków, Francuzów, Holendrów, Hiszpanów, Litwinów, Łotyszy, Niemców, Polaków, Rosjan, Rumunów, Słowaków, Ukraińców, Węgrów, Włochów. Przewidujemy w sumie około 800 uczestników, w tym ponad 100 osób z terenów byłego ZSRR. Większość uczestników zjazdu stanowić będą obywatele państw Grupy Wyszehradzkiej.

Organizatorom zjazdu zależy, aby nie był on zamknięty wyłącznie w obrębie krajów obecnej Unii Europejskiej, lecz aby był też ważnym pomostem na Wschód, ułatwiającym dialog z chrześcijańskimi elitami tych krajów.

Zapewnione jest uczestnictwo ważnych osobistości życia kościelnego, kultury, polityki, władz samorządowych itp. itd.

Zakładane efekty Zjazdu

Zjazd ma się przyczynić do kształtowania wśród liderów organizacji chrześcijańskich w Europie aktywnej postawy ewangelizacyjnej, jednocześnie otwartej na problematykę europejską i dialog ekumeniczny oraz międzyreligijny. Sprzyjać ma także wyraźniejszemu niż dotąd otwarciu środowisk chrześcijańskich na potrzebę dialogu ze współczesną kulturą oraz realizowanie swej odpowiedzialności na niwie społecznej i politycznej.

Zjazd - w swoim przesłaniu publicznym - ma być jednym z najważniejszych wydarzeń w sferze dialogu ekumenicznego i międzyreligijnego w Europie. Ma ukazywać odpowiedzialność chrześcijan za oblicze ideowe dzisiejszej Europy, jak również ukazywać rolę chrześcijaństwa jako ważnego czynnika w procesie postępującej integracji kontynentu.

Przewidywany odzew medialny

Podobnie jak w przypadku V Zjazdu Gnieźnieńskiego liczymy na intensywną obsługę medialną. Zjazd "Europa Ducha" w marcu 2004 roku obsługiwało 214 dziennikarzy reprezentujących najbardziej opiniotwórcze polskie media. Na szczególne podkreślenie zasługuje wysoka jakość obsługi Zjazdu przez media publiczne. Polskie Radio S.A. przeprowadziło bezpośrednią transmisję centralnego wydarzenia Zjazdu - Ekumenicznej Drogi Krzyżowej. Zbudowało też na terenie centrum kongresowego specjalne studio radiowe, nadające bezpośrednie informacje i wywiady z najważniejszymi postaciami Zjazdu. Telewizja Polska zrealizowała bezpośrednią transmisję modlitwy miast europejskich z Gniezna. Program telewizyjny wzbogacany był również licznymi doniesieniami z Kongresu w tzw. oprawie. A skoro zjazdy gnieźnieńskie na stałe weszły już do kalendarza ważnych imprez publicznych w Polsce, to zapewnione jest podobne, lub większe zainteresowanie.

Wszelkie kontakty z mediami w tym konferencje prasowe itp. poprowadzi na rzecz zjazdu Katolicka Agencja Informacyjna KAI, które swe doświadczenia obsługi imprez masowych zdobywała prowadząc kilkakrotnie medialną obsługę wizyt Ojca Świętego w Polsce. Należy się spodziewać, że efektem tych wszystkich działań będzie bardzo znaczący odzew medialny, w tym sprawozdania a także transmisje na żywo w telewizji i radiu oraz omówienia prasowe.

Agnieszka Rzempała-Chmielewska