Rocznica uchwalenia Konstytucji 3. Maja
W trakcie homilii prymas senior Henryk Muszyński przypomniał m.in. śluby króla Jana Kazimierza po 1556 roku, uchwalenie Konstytucji 3 Maja w 1791 roku oraz ustanowienie święta Matki Bożej Królowej Polski, którego dokonał Pius XI w 1924 roku oraz ogłoszenie Matki Boskiej główną patronką Polski w 1962 roku. Następnie abp Henryk Muszyński zwrócił się do wiernych słowami papieża Benedykta XVI, który prosił, o to aby Polacy wciąż dawali szczególne świadectwo wiary. Na zakończenie zaapelował do zebranych, aby modlili się do Matki Bożej, upraszając dalsze wstawiennictwo i opiekę. Prosił również, aby wierni
w dalszym ciągu zachowywali w sercach żywą wiarę i nadzieję oraz świadectwo jedności
i wspólnoty.
DrugÄ… część uroczystoÅ›ci, która odbyÅ‚a siÄ™ na placu przed pomnikiem Króla BolesÅ‚awa Chrobrego, rozpoczÄ™to od odÅ›piewania hymnu paÅ„stwowego Mazurka DÄ…browskiego. Uroczystość poprowadziÅ‚ Pan ZdzisÅ‚aw Kujawa PrzewodniczÄ…cy Rady Powiatu GnieźnieÅ„skiego. OkolicznoÅ›ciowe przemówienie wygÅ‚osiÅ‚ Pan Dariusz Pilak Starosta GnieźnieÅ„ski. „DzieÅ„ 3 maja od wieków zwiÄ…zany jest w historii Polski ze sÅ‚owem „wolność”. PrzyjmujÄ…c konstytucjÄ™ 3 maja, nasi przodkowie podejmowali ostatniÄ… próbÄ™ zachowania wolnoÅ›ci Ojczyzny. Ponad 150 lat później, 3 maja 1952 roku, Jan Nowak-JezioraÅ„ski, sÅ‚ynny Kurier z Warszawy, inaugurowaÅ‚ dziaÅ‚alność polskiej sekcji Radia Wolna Europa. Radio to miaÅ‚o w kolejnych latach być wolnoÅ›ciowym gÅ‚osem w polskich domach. SÅ‚uchali go ludzie poszukujÄ…cy prawdy. Niektórzy z nas pamiÄ™tajÄ… jeszcze sÅ‚ynne sÅ‚owa:
Tu Radio Wolna Europa, GÅ‚os Wolnej Polski…”. DziÅ›, w XXI wieku, w czasach pokoju, pluralizmu mediów,
w demokratycznym kraju, ta wolność niesie ze sobą odpowiedzialność. Jan Nowak-Jeziorański powiedział, że
„w życiu czÅ‚owieka, jak w mikrokosmosie, odbijajÄ… siÄ™ losy caÅ‚ego pokolenia”.
Dlatego stajemy tutaj, na Wzgórzu Lecha. Tu, gdzie rodziÅ‚a siÄ™ Polska i nasza stoÅ‚eczność, gdzie Polska jako naród wyszÅ‚a z wÅ‚asnej dziejowej prehistorii, zaczęła istnieć historycznie, w centralnym miejscu naszego miasta i przez pryzmat historii spoglÄ…damy na losy naszej Ojczyzny, na historiÄ™ ciÄ…gÅ‚ego dążenia do wolnoÅ›ci i odpowiedzialnoÅ›ci za tÄ™ wolność. DziÅ›, z perspektywy czasu wiemy, że konstytucja uchwalona 3 maja 1791 roku, gruntownie zmieniajÄ…c ustrój Rzeczypospolitej, ówczesnemu spoÅ‚eczeÅ„stwu dawaÅ‚a nadziejÄ™ na przemiany. W trudnym momencie wzbudzaÅ‚a ducha patriotyzmu, dodajÄ…c siÅ‚ do próby naprawy sytuacji geopolitycznej, w jakiej znajdowaÅ‚a siÄ™ ówczesna Polska. DawaÅ‚a szansÄ™ na ocalenie suwerennoÅ›ci naszej Ojczyzny. Choć ta radość nie trwaÅ‚a dÅ‚ugo, dla nas – Polaków – jej uchwalenie staÅ‚o siÄ™ dniem pokrzepienia i narodowej dumy. PowinniÅ›my traktować jÄ… jako swoisty testament przekazany dla kolejnych pokoleÅ„, jako punkt odniesienia i wzorzec myÅ›lenia, sposób brania odpowiedzialnoÅ›ci za PaÅ„stwo. Do tej konstytucji odwoÅ‚ywali siÄ™ późniejsi twórcy kolejnych ustaw zasadniczych. Od niej zaczyna siÄ™ nasza tradycja konstytucyjna. Karty naszej historii mocno splamione sÄ… krwiÄ…, zdradÄ… i burzliwymi momentami. Ale pomiÄ™dzy tymi stronami jawiÄ… siÄ™ również wydarzenia, które skupiaÅ‚y rzesze Polaków wokół sÅ‚usznych idei, wzbudzaÅ‚y w nas patriotyzm i dawaÅ‚y energiÄ™ do dziaÅ‚ania. Jako naród udaÅ‚o nam siÄ™ przetrwać 123 lata zaborów, kiedy dążono do ograniczenia kultury i myÅ›li polskiej, próbowano zniszczyć nasz jÄ™zyk. A jÄ™zyk jest elementem tożsamoÅ›ci narodu. UdaÅ‚o nam siÄ™ przetrwać dwie wojny Å›wiatowe, gdzie, zwÅ‚aszcza w tej drugiej, próbowano eliminować inteligencjÄ™ i kwiat polskiej kultury. PrzetrwaliÅ›my komunizm i dziÅ› wciąż uczymy siÄ™ czerpać z dobrodziejstw demokracji. DziÅ› warto zastanowić siÄ™, w jakim punkcie teraz jesteÅ›my – my jako Polska i Polacy, ale też jako mieszkaÅ„cy powiatu gnieźnieÅ„skiego. ÅšledzÄ…c ostatnio różne opinie i komentarze, na jednym z portali natknÄ…Å‚em siÄ™ na gÅ‚os czytelnika, który skÅ‚oniÅ‚ mnie do refleksji. PrzeczytaÅ‚em wtedy, że dzisiejsze Å›wiÄ™to, tu pod KatedrÄ…, bÄ™dzie kolejnym zmarnowanym dniem – po raz kolejny mÄ…dre gÅ‚owy przyjdÄ… pod pomnik, by wygÅ‚osić puste, nic nie znaczÄ…ce przemówienia, by lansować siÄ™ w mediach. UÅ›wiadomiÅ‚em sobie, że nie mogÄ™ mówić do Was, tu zgromadzonych, w sposób nienawiÄ…zujÄ…cy do dzisiejszej rzeczywistoÅ›ci. W ostatnich miesiÄ…cach nasz powiat staje przed olbrzymimi wyzwaniami. Dla ZarzÄ…du być może sÄ… to najwiÄ™ksze wyzwania w caÅ‚ej historii istnienia Powiatu GnieźnieÅ„skiego. Mierzymy siÄ™
z kwestią szpitala, szkolnictwa, z uchwałami, które nie są społecznie łatwe do przeprowadzenia. Mam odwagę stanąć tu, przed Wami i mówić o tym otwarcie. Wśród polityków koalicji i opozycji, ale przede wszystkim przed społeczeństwem. Zobowiązuje mnie do tego uczciwość i historia. Chcę z całą mocą podkreślić, że jestem przekonany, iż wszystkie decyzje podejmujemy z myślą o dobru powiatu i naszego społeczeństwa. Wierzę głęboko, że tylko dobre zarządzanie i mądre decyzje mogą sprawić, że przez wszystkie problemy, mimo przejściowego zaniepokojenia, przejdziemy z podniesioną głową. Jako starosta powiatu gnieźnieńskiego biorę za to odpowiedzialność. Tak jak nasi przodkowie brali odpowiedzialność za swoje decyzje, które podejmowali dla dobra narodu. Patrzymy na naszą historię, tryumfy, które ostatecznie przyniosły nam wolność i demokrację. Bardzo chciałbym, abyśmy wszyscy razem, jako rządzący powiatem, potrafili usiąść i konstruktywnie rozmawiać. Cytowany przeze mnie już dziś Jeziorański powiedział:
„To, co mnie najbardziej razi, to operowanie inwektywami, zamykanie przeciwnikowi ust poprzez zastÄ™powanie argumentów pomówieniami i próbami dyskredytacji, przylepianie rozmaitych etykietek. W Polsce przydaÅ‚by siÄ™ kodeks karny podobny do brytyjskiego, który nakÅ‚ada niesÅ‚ychanie ciężkie kary za zniesÅ‚awienie. W Polsce te kary sÄ… wrÄ™cz Å›mieszne, podczas gdy szkody wyrzÄ…dzane przez pomówienia – ogromne. Jest to moim zdaniem niewÄ…tpliwa pozostaÅ‚ość starego systemu,
w którym przeciwnika albo siÄ™ zamykaÅ‚o, albo usiÅ‚owaÅ‚o siÄ™ go zdyskredytować. Nie odwoÅ‚ywano siÄ™ do argumentów, bo w tej konkurencji dawny reżim byÅ‚ sÅ‚aby”. Nie wpisujmy siÄ™ w kanon takiej rzeczywistoÅ›ci. PamiÄ™tajmy, że przede wszystkim jesteÅ›my samorzÄ…dowcami, którzy majÄ… misjÄ™ do wypeÅ‚nienia przed spoÅ‚eczeÅ„stwem, którzy muszÄ… troszczyć siÄ™ o obywateli, a nie politykami, którzy potrafiÄ… tylko pustymi sÅ‚owami przekrzykiwać siÄ™ nawzajem. Każdy z nas musi brać odpowiedzialność za wypowiadane sÅ‚owa. Uczmy siÄ™ korzystać z wolnoÅ›ci, ale róbmy to w sposób wÅ‚aÅ›ciwy. Wolność nie daje nam uprawnieÅ„ do obrażania siÄ™ nawzajem. Uprawianie prywaty i wÅ‚asnych interesów kosztem narodu jest przeszkodÄ… w tworzeniu prawdziwej demokracji. Dlatego wspólnie budujmy przyszÅ‚ość, rozmawiajÄ…c otwarcie i konstruktywnie. JesteÅ›my to winni naszemu spoÅ‚eczeÅ„stwu. My – ZarzÄ…d Powiatu, jak kiedyÅ› twórcy Konstytucji III Maja, a potem dziennikarze Radia Wolna Europa, mamy poczucie, że pracujemy dla sÅ‚usznej
i ważnej sprawy. JesteÅ›my to winni historii i naszym przodkom, a także współczesnym, którzy wierzyli i wierzÄ…, że wszystko, co tworzÄ…, robiÄ… z myÅ›lÄ… o dobru Ojczyzny. A Ojczyzna to Naród”.
Tradycją stało się już, iż z okazji obchodów uchwalenia Konstytucji Trzeciego Maja organizowanych w Gnieźnie odczytywany jest apel pamięci, by złożyć hołd jej twórcom oraz tym, którzy bronili jej ideałów. W apelu przywołano pamięć ważnych postaci z historii Polski, twórców Konstytucji 3 Maja Marszałka Sejmu Stanisława Małachowskiego, Ignacego Potockiego i Hugo Kołłątaja, Króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, posłów Sejmu Wielkiego, żołnierzy wojny polsko-rosyjskiej 1792 roku księcia Józefa Poniatowskiego
i generała Tadeusza Kościuszki, bohaterów spod Zieleńca i Dubienki. Apel odczytał major Sebastian Ottenburger z 33. Bazy Lotnictwa Transportowego w Powidzu.
Uroczystość zakończyło składanie wiązanek przez zgromadzonych na placu katedralnym przed pomnikiem Króla Bolesława Chrobrego.
fot.: Gniezno.com.pl