Jaki jest naprawdÄ™ „żydowski obraz Polski”

Tymi sÅ‚owami ks. dr. hab. Waldemar SzczerbiÅ„ski, argumentowaÅ‚ potrzebÄ™ organizacji konferencji naukowej „Å»ydowski obraz Polski. Raj czy piekÅ‚o?”, która odbyÅ‚a siÄ™ w Kolegium Europejskim.

Przez dwa dni naukowcy z Izraela, Stanów Zjednoczonych oraz Polski dyskutowali w Gnieźnie o relacjach łączących oba narody i głównych przyczynach ich złożoności.

W uroczystym otwarciu konferencji uczestniczyli senator RP Piotr Gruszczyński, starosta gnieźnieński Dariusz Pilak, wicestarosta Robert Andrzejewski, przewodnicząca Rady Miasta Gniezna Maria Kocoń, zastępca prezydenta Gniezna Rafał Spychacz, przewodnicząca gminy żydowskiej w Poznaniu Alicja Kobus, abp Henryk Muszyński prymas senior oraz przedstawiciele uczelni wyższych. Konferencja wzbudziła również duże zainteresowanie wśród gnieźnieńskich studentów.

Jak podkreÅ›lali organizatorzy konferencji, ta sesja naukowa doskonale wpisuje siÄ™ w tradycjÄ™ dialogu pomiÄ™dzy chrzeÅ›cijanami a judaizmem, który w ostatnim czasie ulegÅ‚ znacznemu ożywieniu. Polska przez stulecia byÅ‚a ojczyznÄ… wielu pokoleÅ„ Å»ydów. Åšwiadomość kulturowej spuÅ›cizny Å»ydów polskich oraz stopnia w jaki wzbogaciÅ‚a ona dorobek kulturowy Polski wzrasta również w Izraelu. GwaÅ‚towny kres współżycia spoÅ‚ecznoÅ›ci polskiej i żydowskiej nastÄ…piÅ‚ w okresie holocaustu – czasu pogardy i nienawiÅ›ci. Å»ycie w cieniu tak wielkiego nieszczęścia, nawet 65 lat po wojnie, wymaga sporego dialogu, narodowej dyskusji, pogÅ‚Ä™bionej refleksji.

Å»ydowskie obrazy Polski bardzo różniÄ… siÄ™ miÄ™dzy sobÄ… w zależnoÅ›ci od tego skÄ…d pochodzÄ… i gdzie obecnie mieszkajÄ… ich twórcy. Å»ydzi, którzy mieszkajÄ… w Izraelu zazwyczaj majÄ… negatywny obraz Polski i nie chcÄ… go zmieniać. Nieco innÄ… perspektywÄ™ widzenia Polski majÄ… Å»ydzi mieszkajÄ…cy w USA. Dostrzega siÄ™, że wiÄ™kszość Å»ydów swoje przekonania czerpie z kultury masowej. DziÄ™ki filmowcom, artystom, muzykom negatywny stereotyp Polski i Polaków ulega powolnemu przeÅ‚amywaniu. Obraz Polski europejskich Å»ydów jest również negatywny – wskazaÅ‚ w wykÅ‚adzie inaugurujÄ…cym ks. dr. hab. Waldemar SzczerbiÅ„ski.

Zdaniem abp Henryka MuszyÅ„skiego – prymasa seniora, relacja Å»ydów do Polaków i Polaków do Å»ydów jest unikalana i niepowtarzalna. - Bardzo wielu Å»ydów ma swoje korzenie w Polsce. Poza tym holocaust dokonaÅ‚ siÄ™ na ziemiach polskich i od tego nie uciekniemy. Wspólne relacje sÄ… bardzo szczególe, nacechowane sÄ… wspólnym cierpieniem, ale także antagonizmami i nieporozumieniami. Publikacje prof. Grosa pomagajÄ… w tym znaczeniu, że zwracajÄ… uwagÄ™ na rzeczy nieznane, ale sÄ… bez wÄ…tpienia jednostronne i nieobiektywne.

O dużym znaczeniu konferencji i potrzebie polsko-żydowskiego dialogu jest przekonana również przewodniczÄ…ca poznaÅ„skiej gminy żydowskiej Alicja Kobus. Jej zdaniem trudne stosunki polsko-żydowskie wynikajÄ… z zalegÅ‚oÅ›ci caÅ‚ych pokoleÅ„, braku dialogu. - Dialog kiedyÅ› byÅ‚ blokadÄ…, nietaktem, byÅ‚ politycznie niewskazany. DziÅ› otwieramy siÄ™ na Å›wiat, co zawdziÄ™czamy przede wszystkim Janowi PawÅ‚owi II. Kiedy jedenaÅ›cie lat temu odtwarzaÅ‚am gminÄ™ żydowskÄ…, to nikt nie wierzyÅ‚, że w endeckim Poznaniu coÅ› takiego może powstać. Ja sama w to wierzyÅ‚am. I mogÄ™ powiedzieć, że dzisiaj ludzie siÄ™ odkrywajÄ…, ludzie, którzy nie mieli wÅ‚asnego miejsca wÅ‚aÅ›nie znajdujÄ… w gminie żydowskiej, pokolenia odżywajÄ…. I nie chodzi o to, aby zmieniać wyznanie, ale chcÄ… poznać kulturÄ™, tradycjÄ™ swoich przodków – podkreÅ›liÅ‚a.

W opinii starosty Dariusza Pilaka, który studiowaÅ‚ w Jerozolimie, w Izraelu żyje wielu Å»ydów polskiego pochodzenia, którzy mówiÄ… o sobie, że sÄ… Polakami. - Musimy pamiÄ™tać, że w rozwój, wielkość Polski i nasze dziedzictwo wpisany jest element kultury żydowskiej, narodu żydowskiego, którzy bÄ™dÄ…c obywatelami Polski pracowali także na rozwój naszego kraju. To co wydarzyÅ‚o siÄ™ później, co II wojna Å›wiatowa zrujnowaÅ‚a jest już odrÄ™bnym rozdziaÅ‚em. PamiÄ™tajmy, że dialog ma sÅ‚użyć temu, by we wzajemnym poszanowaniu, szacunku tworzyć przyszÅ‚ość, a nie rozdrapywać stare rany – podkreÅ›la starosta.

Konferencja świetnie wpisała się w nurt tak bardzo potrzebnej wymiany poglądów oraz budowania wizerunku Gniezna jako miasta dialogu.